Një program i avancuar i quajtur Pegasus, prej vitit 2016 po përdoret në mbarë botën për të infiltruar telefonat smart dhe është aktualisht një nga pajisjet më të sofistikuara për të nxjerrë informacion nga telefonat.
I zhvilluar nga firma izraelite “NSO Group”, e njohur edhe si “Q Cyber Technologies”, ky program mund të përdoret për regjistrimin e telefonatave, kopjimin apo dërgimin e mesazheve, regjistrimin përmes kameras së telefonit si në pajisjet Android dhe iOS, shkruan Newsbomb.
Vitin e kaluar u zbulua se 36 gazetarë, producentë dhe personalitete të “Al Jazeera” ishin nën përgjim me këtë metodë. Së fundi është ngritur alarmi se janë plot 14 udhëheqës botërorë që janë vënë nën përgjim nga ky program, mes të cilëve është dhe Cyril Ramaphosa i Afrikës së Jugut apo dhe Emmanuel Macron i Francës. Mes emrave është dhe kryeministri palestinez Imran Khan, gjithashtu dhe diplomatë, shefa ushtrie apo politikanë të lartë nga 34 vende të botës, raporton The Guardian.
Për versionet e para të këtij programi nevojitej që viktima të klikonte një link, çka do të shkaktonte instalimin në heshtje të programit në telefon dhe më pas mund të përgjonte telefonata, mesazhe, e-maile dhe password-et.
Programi Pegasus ka aftësinë ta kthejë telefonin në një pajisje përgjuese, falë aftësisë për të mos u diktuar nga antiviruset si dhe opsionit që mund të fiket dhe të ndizet në heshtje dhe nga distanca.
Ekspertët thonë se pas instalimit, Pegasus e lidh pajisjen me ato që njihen si “Command and Control Servers (C2s)” që janë kompjutera që dërgojnë dhe marrin informacion në këto pajisje, raporton Newsbomb.al. Pegasus është i dizajnuar të konsumojë minimumin e internetit si dhe të dërgojë përditësime të herëpashershme në serverat C2s.
Por ekspertët ngrenë alarmin për versionet më të avancuara të Pegasus, që përdorin metodën “zero-click”, çka mundëson sulmimin apo survejimin e një pajisjeje, pa qenë nevoja që viktima të klikojë në ndonjë link për ta aktivizuar. NSO këmbëngul se baza e të dhënave nuk ka “asnjë rëndësi” për kompaninë. NSO tha që Macron nuk ishte një “shënjestër” e asnjë prej klientëve të saj, që do të thotë se kompania mohon se ai ishte zgjedhur për mbikëqyrje duke përdorur Pegasus.
Kompania shtoi se fakti që një numër u shfaq në listë, nuk ishte në asnjë mënyrë tregues nëse ai numër ishte zgjedhur për mbikëqyrje. Por lista besohet të jetë treguese e individëve të identifikuar si persona me interes nga klientët qeveritarë të OST. NSO këmbëngul se u kërkon klientëve të saj qeveritarë të përdorin vetëm mjetet e saj të fuqishme të spiunimit për hetime të ligjshme për terrorizëm ose krim.
Guardian dhe partnerë të tjerë mediatikë në projektin Pegasus, një konsorcium ndërkombëtar, identifikuan ato qeveri që besohet të jenë përgjegjëse për zgjedhjen e numrave individualë në të dhëna duke shqyrtuar nga afër modelet e përzgjedhjes.
Figurat politike, numrat e të cilave shfaqen në listë përfshijnë:
Presidenti i Afrikës së Jugut, Cyril Ramaphosa, i cili duket se është zgjedhur nga Ruanda në 2019.
Emmanuel Macron, presidenti francez, i cili duket se është zgjedhur si një person me interes nga Maroku në vitin 2019. Një zyrtar i Élysée tha: Nëse kjo provohet, është qartësisht shumë serioze. E gjithë drita do të hidhet mbi këto zbulime mediatike.
Tedros Adhanom Ghebreyesus, drejtori i përgjithshëm i Organizatës Botërore të Shëndetësisë, i cili gjithashtu duket se ka qenë me interes për Marokun në 2019.
Saad Hariri, i cili dha dorëheqjen si kryeministër i Libanit javën e kaluar dhe duket se ishte zgjedhur nga Emiratet e Bashkuara Arabe në 2018 dhe 2019.
Charles Michel, presidenti i Këshillit Evropian, i cili duket se është zgjedhur si një person me interes nga Maroku në 2019, kur ishte kryeministër i Belgjikës.
Mbreti Mohamed VI i Marokut, i cili u zgjodh si një person me interes në 2019, me sa duket nga forcat e sigurisë në vendin e tij.
Saadeddine Othmani, kryeministri i Marokut, i cili gjithashtu u zgjodh si një person me interes në 2018 dhe 2019, përsëri ndoshta nga elementë brenda vendit të tij.
Imran Khan, kryeministri i Pakistanit, i cili u zgjodh si një person me interes nga India në 2019.
Felipe Calderón i Meksikës , ish-presidenti. Numri i tij u zgjodh në 2016 dhe 2017 nga ajo që besohet të ketë qenë një klient meksikan gjatë një periudhe kur gruaja e tij, Margarita Zavala po kandidonte për punën më të lartë politike të vendit.
Robert Malley, një diplomat i vjetër amerikan i cili ishte kryenegociatori në marrëveshjen SHBA-Iran dhe i cili duket se është zgjedhur si një person me interes nga Maroku në 2019. NSO ka thënë se klientët e qeverisë së saj janë të ndaluar të vendosin softuerin e saj kundër numrave të SH.B.A. sepse është bërë “teknikisht e pamundur”.
Për të identifikuar pajisjet e Apple të prekura nga Pegasus, Amnesty International analizoi të dhënat e proceseve të ekzekutuara nga pajisja dhe përdorimin e tyre përkatës në “DataUsage.sqlite” dhe “netusage.sqlite”, dy skedarë të bazës së të dhënave të ruajtura në pajisjet iOS. Ndërsa e para mund të gjendet në “back-up”-in e iTunes, e dyta nuk mund të gjendet.
Analiza forenzike e kryer nga Amnesty International gjeti se telefonat e prekur nga Pegasus përmbanin regjistra të një procesi të dyshimtë të lidhur me shfrytëzimin e “internet browser” që “përgatitet për infektimin e telefonit me versionin e plotë të Pegasus”. Në një raport, Amnesty ka renditur 45 nga këto procese të dyshimta, 28 nga të cilat janë të ndryshme nga ato të ekspozuara nga The Citizen Lab.
Gruas së një gazetari të vrarë meksikan, iu dërgua një mesazh me një link ku mund të klikonte që telefoni i saj të infektohej me “Pegasus”.
Mbi 1,400 telefona janë targetuar nga Pegasus përmes aplikacionit WhatsApp duke shfrytëzuar një dobësi në kod, çka kompania mëmë Facebook tha se kishte arritur më pas ta rregullonte. Megjithatë ekspertët thonë se “kanalet” që përdoren për të instaluar Pegasus në telefon, jo të gjitha janë të njohura, ndaj kompanive u duhet më tepër kohë t’i zbulojnë dhe më pas ti rregullojnë.
Pak ditë më parë, falë një bashkëpunimi të gazetarëve nga disa medie prestigjoze në botë, u publikua skandali se përmes programit Pegasus survejohen mijëra njerëz në mbarë botën, përfshi gazetarë, politikanë dhe aktivistë.
Kompania e mbikëqyrjes thotë se nuk ka qasje në të dhënat e klientëve të saj, por thotë se ata janë të detyruar t’i sigurojnë firmës informacione të tilla kur t’i vendosin ato nën hetim. Kompania duket se ka ndërmarrë një hetim të tillë ndaj Marokut, i cili besohet të jetë një nga klientët e saj.
NSO nuk komentoi nëse Michel, presidenti i Këshillit Evropian dhe ish-kryeministri belg, apo Othmani, kryeministri i Marokut, ishin “shënjestra”. Të dy besohet se janë zgjedhur si persona me interes nga një klient i qeverisë marokene. Midis numrave të zgjedhur si individë me interes nga një klient i NSO që besohet të jetë qeveria Saudite ishte ai i Kryeministrit Egjiptian, Mostafa Madbouly.
Si Sauditi ashtu edhe Emiratet e Bashkuara Arabe besohet se kanë zgjedhur Barham Salih, presidentin e Irakut, i cili është afër SH.B.A.-së, si një kandidat me interes për qeveritë e tyre. Numri i Salihut në Mbretërinë e Bashkuar gjithashtu u shfaq në listë.
As Arabia Saudite dhe as Emiratet e Bashkuara Arabe nuk u janë përgjigjur kërkesave për komente.
Autoritetet e Ruandës kanë mohuar me vendosmëri të kenë akses në teknologjinë NSO Group, por prej kohësh dyshohet se janë klient i firmës izraelite. Një analizë e të dhënave të zbuluara tregon se Ruhakana Rugunda u zgjodh si një kandidat për mbikëqyrje të mundshme në 2018 dhe 2019, kur ai shërbeu si kryeministër i Ugandës – një përzgjedhje e bërë me sa duket nga qeveria e Ruandës.
Maroku ka mohuar spiunimin ndaj ndonjë udhëheqësi të huaj dhe ka thënë se gazetarët që hetonin NSO ishin “të paaftë për të provuar se [vendi kishte] ndonjë marrëdhënie” me kompaninë izraelite. Por një analizë e të dhënave të zbuluara tregoi se Maroku dukej se kishte renditur dhjetëra zyrtarë francezë si kandidatë për mbikëqyrje të mundshme, përfshirë Macron.
Përktheu dhe përshtati nga The Guardian, Newsbomb.al