Kur zëvendëspresidenti Mike Pence i foli Knesset më 22 janar, ligjvënësit që kundërshtojnë një zgjidhje me dy shtete dërguan një sinjal të qartë se ata kanë marrë njohjen e Presidentit Trump të Jeruzalemit si kryeqytetin e Izraelit, si një dritë jeshile për të vazhduar me iniciativa për të aneksuar pjesë të Bregut Perëndimor.
Sinjali erdhi në dy pjesë: Ndërsa Z. Pence përsëriti angazhimin e Amerikës ndaj paqes izraelito-palestineze, çdo anëtar i koalicionit qeverisës të krahut të djathtë mbeti i heshtur ndërsa ligjvënësit e opozitës u ngritën për të duartrokitur. Më mahnitëse është fakti që, kryetari i Knesset, Yuli Edelstein, deklaroi se Izraeli do të “zhvillojë të gjithë vendin, përfshirë Judën dhe Samarinë”, duke iu referuar emrave biblikë për të gjithë Bregun Perëndimor.
Por asnjë nga iniciativat legjislative ndaj këtij qëllimi nuk adreson implikimet për sigurinë e Izraelit që do të vinin bashkë me ta. Kjo është një humbje potencialisht fatale, sepse ajo që tani duket të jetë nën konsideratë serioze, do të kishte pasoja katastrofike për sigurinë e Izraelit dhe do të minonte interesat amerikane në të gjithë Lindjen e Mesme.
Nuk është rastësi që asnjë nga propozimet nuk sugjeron aneksimin e tërë Bregut Perëndimor. Edhe ligjvënësit më të zellshëm e kuptojnë se thithja e të gjithë 2.7 milion Palestinezëve të Bregut Perëndimor do të kërcënonte ekzistencën e Izraelit si një shtet hebraik dhe demokratik.
Rrjedhimisht, ata që kërkojnë të bllokojnë perspektivat për ndarje nga palestinezët në dy shtete, kërkojnë një “aneksim luksoz”: thithje të sa më shumë toke, dhe sa më pak të popullsisë që të jetë e mundur.
Propozimet konkurruese të paraqitura deri në fund të janarit përfshinin aneksimin e të gjitha vendbanimeve hebraike në Bregun Perëndimor pa prekur zonat e populluara nga palestinezët. Një tjetër propozim parashikonte aneksimin e blloqeve të vendbanimeve të Gush Etzion dhe Ariel, plus Luginën e Jordanit. Megjithatë, një tjetër propozim do të krijonte një rajon të quajtur “Jerusalemi i Madh”.
Më e popullarizuara në mesin e propozimeve aneksioniste ishte ndoshta më ekstreme: propozimi i ministrit të arsimit Naftali Bennett që bën thirrje për aneksimin e “vetëm” 60 për qind të territorit të Bregut Perëndimor të caktuar si Zona C (blloqet kryesore të vendbanimeve të Izraelit tani zënë rreth 7 për qind të Zonës C). Kjo zonë rrethon 169 “ishuj” të qyteteve palestineze (të quajtura zona A) dhe fshatrat (zona B). Të shpërndara në të gjithë zonën C dhe në izolim nga njëra-tjetra, këto 169 komunitete të shkëputura, që përbëjnë pjesën e mbetur prej 40 përqind të tokës së Bregut Perëndimor, nuk do të aneksoheshin.
Ky është plani. Por si do të funksiononte ai? Cili do të ishte fati i 300,000 palestinezëve që tani jetojnë në Zonën C? Logjika dikton që Izraeli duhet t’u ofrojë atyre shtetësi ose status të përhershëm të qëndrimit të barabartë me atë të banorëve palestinez të Jeruzalemit Lindor. Secili status duhet të sjellë lëvizjen e lirë në të gjithë Izraelin.
Edhe pse lëvizja nga Bregu Perëndimor është i kufizuar nga një pengesë sigurie, disa terroristë tani arrijnë të hyjnë në Izrael. Me zonën C të aneksuar, identifikimi i disa djemve të keqinj që do të kërkojnë të vrasin izraelitë në mesin e 300,000 izraelitëve-palestinezë të rinj nga zona C (që do të kishin akses të lirë në Izrael) do të ishte i vështirë dhe i kushtueshëm.
Barrierat fizike të nevojshme për të parandaluar banorët e Zonave A dhe B që të filtrohen në Zonën C dhe drejt Izraelit do të ishte një makth për sigurinë. Perimetri i secilit prej 169 ishujve palestinezë duhet të trajtohet si një kufi ndërkombëtar. Për të ndarë tokën e aneksuar nga ishujt që e rrethojnë, do të kërkonte 1,200 milje barriera të reja, së bashku me qindra porta sigurie që do të lejonin lëvizjen e kontrolluar palestineze nga një enklavë në tjetrën ose nga enklavat e tyre në vendin e tyre në Zonën C ( ku 75 përqind e tokës është në pronësi të palestinezëve). Kostoja e ndërtimit të një sistemi të tillë barrierash do të kushtonte rreth 10 miliardë dollarë, dhe ndërtimi i portave, së bashku me masat e ndërlidhura të sigurisë, do të kushtonin shumë më tepër.
Palestinezët do të shihnin aneksimin izraelit si një ndërrim të lojës, duke përjashtuar mundësinë e një shteti palestinez të qëndrueshëm. Autoriteti palestinez do të shembet dhe Izraeli do të duhej të impononte ligjin ushtarak dhe të ofronte shërbime bazë për të gjithë palestinezët në Bregun Perëndimor. Ministri i Mbrojtjes Avigdor Lieberman ka vlerësuar koston vjetore të sigurimeve shoqërore vetëm për palestinezët në 6 miliardë dollarë. Kostoja vjetore e shërbimeve shëndetësore, arsimore dhe të tjera qeveritare mund të jetë 5 miliardë dollarë më shumë.
Me rënien e Autoritetit Palestinez, koordinimi palestinez-izraelit i sigurisë do të zhduket. Shumë nga trupat palestineze do t’i kthenin armët e tyre mbi izraelitët dhe rrugët palestineze ka shumë mundësi të shpërthenin. Kjo do të linte agjencinë ushtarake të Izraelit dhe agjencinë e saj të brendshme të sigurisë, Shin Bet, për të marrë përgjegjësi të plotë të sigurisë jo vetëm në zonën C të sapo aneksuar, por edhe për miliona palestinezë në zonat A dhe B, ku agjencitë palestineze të sigurisë tani veprojnë në koordinim të ngushtë me Forcat e Mbrojtjes të Izraelit.
Kjo, nga ana tjetër, do të kërkonte një rritje të pranisë së I.D.F.-së në të gjithë Bregun Perëndimor; ushtria në terren nuk mund të bënte e vetme punën dhe të kërkohej mobilizimi i rezervave. Kjo gjithashtu do të rriste taksat në ekonominë izraelite dhe do të zvogëlonte ndjeshëm gatishmërinë ushtarake për kërcënimet e tjera të sigurisë, më drejtpërdrejt nga Siria, ku Irani synon të krijojë një prani dhe Libanin, ku Hezbollahu është bërë më me përvojë në luftime.
Qeveritë arabe mund të mos jenë në gjendje të injorojnë shprehitë e dhunshme të brendshme të zemërimit në veprimet e Izraelit. Prandaj, marrëdhëniet diplomatike dhe të sigurisë të Izraelit me Egjiptin dhe Jordaninë nuk mund të mbijetojnë dhe shanset për marrëdhënie shtesë do të zhdukeshin.
Marrëdhëniet e Izraelit me bashkësinë hebraike amerikane gjithashtu do të rrezikoheshin, me përpjekjet e aneksimit, duke larguar më tej një numër të madh të hebrenjve amerikanë dhe duke përshpejtuar tendencën alarmante të të rinjve hebrenj që distancohen nga Izraeli – një prirje që dëmton një shtyllë kryesore të sigurisë kombëtare afatgjatë të Izraelit.
Dhe jo vetëm Izraeli do të vuante. E gjithë kjo do të kthehej për të përndjekur administratën Trump duke minuar përpjekjet e saj për të krijuar një koalicion rajonal të udhëhequr nga Amerika duke shfrytëzuar burimet e Izraelit dhe shteteve të moderuara arabe për të kontrolluar ambiciet hegjemonike të Iranit – një qëllim që i shërben interesave strategjike të të gjithëve.
Ne jemi të dy gjeneralë izraelitë, por ne nuk jemi të vetëm me këto mendime. Ata bazohen në gjetjet e një task force të përbërë nga anëtarë të një rrjeti prej mbi 275 gjeneralë në pension nga të gjitha shërbimet e sigurimit të Izraelit, të cilët ndajnë pikëpamjen se një zgjidhje eventuale dy shtetesh është thelbësore për sigurinë e Izraelit, karakterit hebre dhe demokratik.
Ndoshta së shpejti në opsionet nuk mund të gjendet një zgjidhje me dy shtete. Por ruajtja e kushteve për një ndarje eventuale nga palestinezët duhet të mbetet një objektiv strategjik parësor i Izraelit. Asnjë fantazi aneksimi nuk mund të lejohet ta nënvleftësojë atë.
Është papërgjegjshmëri e madhe e politikanëve izraelitë që propozojnë aneksimet dhe për amerikanët, në qoftë se i intereson sadopak për Izraelin, t’i lejojnë ato./The New York Times – Lexo.al